تويت
قال لى المصريون الحكماء
* د. يوسى أميتاى
ترجمة/ عمرو زكريا خليل
أثناء فترة عملى مديراً للمركز الأكاديمى الإسرائيلى فى القاهرة، و فى زياراتى المتعددة لمصر قبل تلك الفترة وبعدها، ربطتنى علاقات صداقة بعدد كبير من المثقفين المصريين ودارت بيننا نقاشات وحوارات متعمقة حول مختلف الرؤى للصراع العربى الاسرائيلى. كان من بين المشاركين فى هذه النقاشات مؤيدون مخلصون لضرورة رعاية السلام المصرى الاسرائيلى وتعميقه. وكان البعض ممن ساهموا فى مشوار المعارضة المصرية لمقاومة تطبيع العلاقات المصرية الاسرائيلية، لكنهم لم يتوانوا عن استمرار الحوار معى. ومنهم من تحاور معى فى جو من الصداقة والصراحة المتناهية وذلك قبل أن أتولى إدارة المركز الأكاديمى لكنهم قطعوا اتصالهم بى بعد أن توليت المنصب لكن الحوار استمر بيننا بطرق غير مباشرة.
أود أن أقدم لكم ما قَلَّ ودَلَّ من آراء ثلاثة من الذين حاورتهم وكذلك مقولة واحدة من المثقفات المصريات والتى لم تتح لى الى الآن فرصة محاورتها لكن نظرتها للوضع الذى نعيشه اليوم مهمة.
أول من سأذكر بعض كلماته هو المرحوم تحسين بشير، الدبلوماسى المخضرم والمستشار المقرب للرئيس السادات ومن المؤيدين المخلصين للسلام مع إسرائيل. عدَّدَ بشير، فى حوار بيننا، ثلاثة أخطاء بارزة فى نظرة إسرائيل للسلام: الأول، الإيمان الاسرائيلى التام بامكانية إقامة سلام مع دولة عربية واحدة أو اثنتين (سلام جزئى، منفصل) بدلا من السعى للوصول الى اتفاق سلام مع كل العالم العربى أو على الأقل مع كل الدول العربية التى احتلت إسرائيل جزءً من أراضيها فى حرب 1967. الثانى، خلط البعض بين "السلام" وبين "الحب" وإحساس إسرائيل أن السلام مع الدول العربية التى لا تعانقها وتغدقها بالحب يعتبر سلام منقوص. ثالثاً، وهو الأهم، إعتقاد إسرائيل ان اتفاق السلام هو بمثابة علبة حلوى (بونبونيرة) والتى بمجرد أن تفتحها وتنزع غطائها الشفاف ستحصل على سلام مكتمل لا تشوبه شائبة. والسلام فى كما يراه بشير مثل الشتلة الضعيفة التى يجب رعايتها وريَّها وتسميدها وحمايتها من الرياح القوية والآفات الزراعية والسماح لها بالنمو بشكل طبيعى.
المتحدث الثانى، محمد سيد أحمد، المفكر الماركسى اللامع والذى توافق هذه الأيام الذكرى السنوية الأولى على رحيله. كان سيد أحمد من معارضى إتفاق كامب ديفيد لأنه رأى فيه اتفاقاً منفرداً يحرم الشعب الفلسطينى من تقرير مصيره. مع هذا فإنه لم يمتنع يوماً عن مقابلتى بوِد كبير ومناقشتى فى مختلف الاشكاليات السياسية والفكرية. وكثيراً ما أكد فى لقاءاتنا على أن إقامة دولة فلسطينية ذات سيادة فى حدود 1967 الى جوار دولة إسرائيل ومراعاة حسن الجوار معها هو بمثابة أفضل ضمان لاستمرار وجود إسرائيل وازدهارها فى منطقتنا.
والمتحدث الثالث فهو زعيم مصرى معارض لن أذكر اسمه لأسباب مفهومة. قال لى عام 1993 قبل سبع سنوات من الانسحاب الاسرائيلى الأحادى الجانب من الأراضى اللبنانية، ان مصلحة إسرائيل تقتضى الانسحاب من لبنان وبهذه الطريقة "ستسحب البساط من تحت أقدام الاستراتيجية السورية" وبالفعل قامت إسرائيل بذلك لكن بعد فترة تأخير طويلة وبعد أن دفعت ثمناً باهظاً جراء بقاءها فى لبنان. ويبدو لى أن هذه النصيحة الجميلة لذلك السياسى تصلح أيضاً على الساحة الفلسطينية. فكلما أسرعت إسرائيل من انهاء احتلالها للمناطق الفلسطينية، واحترامها لحق الشعب الفلسطينى فى تقرير مصيره فانها سوف تسحب البساط من تحت أقدام "الاستراتيجية الاقليمية الايرانية".
أما المتحدثة الرابعة فهى الصحفية المصرية الشهيرة أمينة النقاش رئيسة تحرير جريدة الأهالى لسان حال حزب التجمع "الحزب اليسارى المعارض". لم يحدث أن التقينا من قبل وأشك فى أن يدور بيننا حوار فى ظل الظروف الحالية. غير أننى أتابع باهتمام كبير مقالاتها التحليلية لأحداث المنطقة وكذلك قراءتها لعملية الاصلاح فى وطنها. حذرت النقاش فى مقال لها نشرته حول إحدى زيارات وزيرة الخارجية الأمريكية كونداليزا رايس، من السعى لاقامة محور من الدول العربية والاسلامية "المعتدلة" ليواجه الدول العربية والاسلامية "المتطرفة". وأشارت الى أن إضعاف "المتطرفين" ليس بالضرورة من مصلحة "المعتدلين". وعلى المعتدلين أن يدركوا أن القضاء على "الصقور" عادة ما يضعف "الحمائم" العربية (فى مواجهة إسرائيل). واعتقد مثل أمينة أنه ليس من مصلحة إسرائيل محاولة إقامة، بمساعدة أمريكية إسرائيلية، تحالفات إقليمية "للمعتدلين" ضد "المتطرفين". فذلك من شأنه أن يؤدى الى تقوية المتطرفين وزعزعة ما تبقى من الاستقرار الاقليمى بدلا من العمل على تثبيته.
أعتقد أن فى أقوال أولئك المثقفين المصريين، وغيرهم من أمثالهم، شئ من الحكمة والمنطق. فهل يوجد فى الجانب الاسرائيلى من هو على استعداد للإصغاء لها؟
د. يوسى أميتاى. مدرس فى قسم دراسات الشرق الأوسط، جامعة بن جوريون، ومدير سابق للمركز الأكاديمى الإسرائيلى فى القاهرة.
מצרים חכמים אמרו לי
יוסי אמיתי
[color=#0000FF]
בשנות שירותי כמנהל המרכז האקדמי הישראלי בקהיר, כמו גם בביקוריי במצרים לפני תקופה זו ולאחריה, קשרתי קשרי ידידות עם מספר רב של אינטלקטואלים מצריים, וקיימתי עמם דיונים מעמיקים על היבטים שונים של הסכסוך הערבי-ישראלי. כמה מבני שיחי היו תומכים מובהקים בטיפוח השלום המצרי-ישראלי ובהעמקתו. אחרים נטלו חלק במאבקה של האופוזיציה המצרית נגד ה"תטביע" (נירמול) ביחסי מצרים וישראל, אך לא נרתעו מקיום שיח מתמשך אתי. היו גם כאלה ששוחחו אתי באווירה ידידותית ובגילוי לב בטרם קיבלתי על עצמי את ניהול המרכז האקדמי, אך ניתקו מגע לאחר כניסתי לתפקיד, והשיח שלי עימם נמשך בדרכי עקיפין. אני מבקש להציג להלן, בבחינת מועט המחזיק את המרובה, את השקפותיהם של שלושה מבני שיחי, ועוד אמירה של אינטלקטואלית מצרייה אשר טרם הזדמן לי לשוחח אתה, אך השקפתה רלוונטית למצב אותו אנו חווים כיום.
הראשון שאביא מדבריו הוא המנוח תחסין בשיר, הדיפלומט המנוסה ויועצו הקרוב של הנשיא סאדאת, שהיה מן התומכים המסורים בתהליך השלום עם ישראל. באחת משיחותיו עמי מנה בשיר שלוש טעויות אופייניות בהתייחסותה של ישראל לסוגיית השלום: ראשית, אמונתה כי ניתן לקיים שלום עם מדינה ערבית אחת או שתיים ("שלום חלקי ונפרד", בניסוחו), במקום לחתור להסכמי שלום עם העולם הערבי כולו, או לפחות עם כל המדינות הערביות שישראל כבשה נתחים מאדמותיהן במלחמת ששת הימים; שנית, בילבול היוצרות בין "שלום" לבין "אהבה", ותחושתה של ישראל כי שלום עם מדינות ערביות שאינן מחבקות אותה ומרעיפות עליה אהבה הוא שלום פגום; שלישית – וחשוב מכל – סברתה של ישראל כי הסכם שלום הוא מעין בונבוניירה, אשר די בכך שתפתח את האריזה ותסלק את עטיפת הצלופן כדי שתקבל שלום מוכן ובנוי לתלפיות. השלום, לגירסתו, כמוהו כשתיל רך, שיש לטפח אותו, להשקות אותו, לדשן אותו, לגונן עליו מפני סופות, מזיקים ופגעי טבע שונים, ולאפשר לו לצמוח ולהתפתח באורח תקין.
הדובר השני היה מוחמד סיד-אחמד, הוגה הדעות המרקסיסטי המבריק, שבימים אלה מלאה שנה לפטירתו. הוא היה ממתנגדי הסכם קמפ דיוויד, בעיקר משום שראה בו הסכם נפרד המפקיר את העם הפלסטיני לגורלו. עם זאת, לא נמנע מלהיפגש אתי בידידות מופגנת ובאופן סדיר, ולדון עמי בסוגיות פוליטיות ורעיוניות שונות. בפגישותינו הרבה להדגיש כי הקמתה של מדינה פלסטינית ריבונית בקווי 1967, לצד ישראל ובשכנות טובה עמה, היא "תעודת הביטוח הטובה ביותר להמשך קיומה ושגשוגה של ישראל באזורנו".
הדובר השלישי הוא מנהיג אופוזיציוני מצרי, אשר מטעמים מובנים אני מנוע מלנקוב בשמו. כבר בשנת 1993, שבע שנים בטרם נסוג צה"ל חד-צדדית מאדמת לבנון, אמר לי כי האינטרס של ישראל עצמה חייב להכתיב לה התנתקות מלבנון, שכן בכך "תמשוך את השטיח מתחת רגלי האסטרטגיה הסורית". ישראל אכן עשתה זאת, באיחור רב, ולאחר ששילמה מחיר כבד על שהייתה הממושכת על אדמת לבנון. נראה לי כי עצתו של אותו פוליטיקאי יפה גם לזירה הפלסטינית. ככל שתקדים ישראל לסיים את כיבוש השטחים הפלסטיניים ולכבד את זכותו של העם הפלסטיני להגדרה עצמית, כן תמשוך את השטיח מתחת לרגליה של האסטרטגיה האזורית האיראנית.
הדוברת הרביעית היא העיתונאית המצרית הבכירה אמינה אל-נקאש, מנכ"לית המערכת של השבועון "אל-אהאלי", בטאון מפלגת השמאל האופוזיציונית. מעולם לא נפגשנו, וספק אם בנסיבות הנוכחיות יתאפשר שיח בינינו. אולם אני קורא בעניין רב את מאמרי הפרשנות שלה להתרחשויות באזורנו, כמו גם את קריאתה לרפורמה דמוקרטית בארצה. במאמר שפירסמה בהקשר של אחד מביקוריה התקופתיים של מזכירת המדינה האמריקאית קונדוליזה רייס, היא הזהירה מפני החתירה לכינון ציר של מדינות ערביות ואסלאמיות "מתונות" כנגד הציר של מדינות ערביות ואסלאמיות "קיצוניות". "החלשת ה'קיצונים' אינה בהכרח מן האינטרס של ה'מתונים'", כתבה אמינה. "על ה'מתונים' לדעת שחיסול ה'ניצים' מביא תמיד להחלשת ה'יונים' הערביות (מול ישראל)". בדומה לאמינה, גם אני סבור כי הנסיון לכונן, בהשראה אמריקאית-ישראלית, בריתות אזוריות של "מתונים" כנגד "קיצונים", אינו מן האינטרס הישראלי, ועלול לחזק את הקיצונים דווקא, ולערער את מה שנותר מן היציבות האזורית, במקום לשקם אותה.
לטעמי, יש באמירותיהם של אינטלקטואלים מצריים אלה, ודומיהם, מידה רבה של תבונה והגיון. האם יש בצד הישראלי מי שמוכן להקשיב להן?
• ד"ר יוסי אמיתי מלמד במחלקה ללימודי המזרח התיכון באוניברסיטת בן גוריון. בעבר היה מנהל המרכז האקדמי הישראלי בקהיר.
* د. يوسى أميتاى
ترجمة/ عمرو زكريا خليل
أثناء فترة عملى مديراً للمركز الأكاديمى الإسرائيلى فى القاهرة، و فى زياراتى المتعددة لمصر قبل تلك الفترة وبعدها، ربطتنى علاقات صداقة بعدد كبير من المثقفين المصريين ودارت بيننا نقاشات وحوارات متعمقة حول مختلف الرؤى للصراع العربى الاسرائيلى. كان من بين المشاركين فى هذه النقاشات مؤيدون مخلصون لضرورة رعاية السلام المصرى الاسرائيلى وتعميقه. وكان البعض ممن ساهموا فى مشوار المعارضة المصرية لمقاومة تطبيع العلاقات المصرية الاسرائيلية، لكنهم لم يتوانوا عن استمرار الحوار معى. ومنهم من تحاور معى فى جو من الصداقة والصراحة المتناهية وذلك قبل أن أتولى إدارة المركز الأكاديمى لكنهم قطعوا اتصالهم بى بعد أن توليت المنصب لكن الحوار استمر بيننا بطرق غير مباشرة.
أود أن أقدم لكم ما قَلَّ ودَلَّ من آراء ثلاثة من الذين حاورتهم وكذلك مقولة واحدة من المثقفات المصريات والتى لم تتح لى الى الآن فرصة محاورتها لكن نظرتها للوضع الذى نعيشه اليوم مهمة.
أول من سأذكر بعض كلماته هو المرحوم تحسين بشير، الدبلوماسى المخضرم والمستشار المقرب للرئيس السادات ومن المؤيدين المخلصين للسلام مع إسرائيل. عدَّدَ بشير، فى حوار بيننا، ثلاثة أخطاء بارزة فى نظرة إسرائيل للسلام: الأول، الإيمان الاسرائيلى التام بامكانية إقامة سلام مع دولة عربية واحدة أو اثنتين (سلام جزئى، منفصل) بدلا من السعى للوصول الى اتفاق سلام مع كل العالم العربى أو على الأقل مع كل الدول العربية التى احتلت إسرائيل جزءً من أراضيها فى حرب 1967. الثانى، خلط البعض بين "السلام" وبين "الحب" وإحساس إسرائيل أن السلام مع الدول العربية التى لا تعانقها وتغدقها بالحب يعتبر سلام منقوص. ثالثاً، وهو الأهم، إعتقاد إسرائيل ان اتفاق السلام هو بمثابة علبة حلوى (بونبونيرة) والتى بمجرد أن تفتحها وتنزع غطائها الشفاف ستحصل على سلام مكتمل لا تشوبه شائبة. والسلام فى كما يراه بشير مثل الشتلة الضعيفة التى يجب رعايتها وريَّها وتسميدها وحمايتها من الرياح القوية والآفات الزراعية والسماح لها بالنمو بشكل طبيعى.
المتحدث الثانى، محمد سيد أحمد، المفكر الماركسى اللامع والذى توافق هذه الأيام الذكرى السنوية الأولى على رحيله. كان سيد أحمد من معارضى إتفاق كامب ديفيد لأنه رأى فيه اتفاقاً منفرداً يحرم الشعب الفلسطينى من تقرير مصيره. مع هذا فإنه لم يمتنع يوماً عن مقابلتى بوِد كبير ومناقشتى فى مختلف الاشكاليات السياسية والفكرية. وكثيراً ما أكد فى لقاءاتنا على أن إقامة دولة فلسطينية ذات سيادة فى حدود 1967 الى جوار دولة إسرائيل ومراعاة حسن الجوار معها هو بمثابة أفضل ضمان لاستمرار وجود إسرائيل وازدهارها فى منطقتنا.
والمتحدث الثالث فهو زعيم مصرى معارض لن أذكر اسمه لأسباب مفهومة. قال لى عام 1993 قبل سبع سنوات من الانسحاب الاسرائيلى الأحادى الجانب من الأراضى اللبنانية، ان مصلحة إسرائيل تقتضى الانسحاب من لبنان وبهذه الطريقة "ستسحب البساط من تحت أقدام الاستراتيجية السورية" وبالفعل قامت إسرائيل بذلك لكن بعد فترة تأخير طويلة وبعد أن دفعت ثمناً باهظاً جراء بقاءها فى لبنان. ويبدو لى أن هذه النصيحة الجميلة لذلك السياسى تصلح أيضاً على الساحة الفلسطينية. فكلما أسرعت إسرائيل من انهاء احتلالها للمناطق الفلسطينية، واحترامها لحق الشعب الفلسطينى فى تقرير مصيره فانها سوف تسحب البساط من تحت أقدام "الاستراتيجية الاقليمية الايرانية".
أما المتحدثة الرابعة فهى الصحفية المصرية الشهيرة أمينة النقاش رئيسة تحرير جريدة الأهالى لسان حال حزب التجمع "الحزب اليسارى المعارض". لم يحدث أن التقينا من قبل وأشك فى أن يدور بيننا حوار فى ظل الظروف الحالية. غير أننى أتابع باهتمام كبير مقالاتها التحليلية لأحداث المنطقة وكذلك قراءتها لعملية الاصلاح فى وطنها. حذرت النقاش فى مقال لها نشرته حول إحدى زيارات وزيرة الخارجية الأمريكية كونداليزا رايس، من السعى لاقامة محور من الدول العربية والاسلامية "المعتدلة" ليواجه الدول العربية والاسلامية "المتطرفة". وأشارت الى أن إضعاف "المتطرفين" ليس بالضرورة من مصلحة "المعتدلين". وعلى المعتدلين أن يدركوا أن القضاء على "الصقور" عادة ما يضعف "الحمائم" العربية (فى مواجهة إسرائيل). واعتقد مثل أمينة أنه ليس من مصلحة إسرائيل محاولة إقامة، بمساعدة أمريكية إسرائيلية، تحالفات إقليمية "للمعتدلين" ضد "المتطرفين". فذلك من شأنه أن يؤدى الى تقوية المتطرفين وزعزعة ما تبقى من الاستقرار الاقليمى بدلا من العمل على تثبيته.
أعتقد أن فى أقوال أولئك المثقفين المصريين، وغيرهم من أمثالهم، شئ من الحكمة والمنطق. فهل يوجد فى الجانب الاسرائيلى من هو على استعداد للإصغاء لها؟
د. يوسى أميتاى. مدرس فى قسم دراسات الشرق الأوسط، جامعة بن جوريون، ومدير سابق للمركز الأكاديمى الإسرائيلى فى القاهرة.
מצרים חכמים אמרו לי
יוסי אמיתי
[color=#0000FF]
בשנות שירותי כמנהל המרכז האקדמי הישראלי בקהיר, כמו גם בביקוריי במצרים לפני תקופה זו ולאחריה, קשרתי קשרי ידידות עם מספר רב של אינטלקטואלים מצריים, וקיימתי עמם דיונים מעמיקים על היבטים שונים של הסכסוך הערבי-ישראלי. כמה מבני שיחי היו תומכים מובהקים בטיפוח השלום המצרי-ישראלי ובהעמקתו. אחרים נטלו חלק במאבקה של האופוזיציה המצרית נגד ה"תטביע" (נירמול) ביחסי מצרים וישראל, אך לא נרתעו מקיום שיח מתמשך אתי. היו גם כאלה ששוחחו אתי באווירה ידידותית ובגילוי לב בטרם קיבלתי על עצמי את ניהול המרכז האקדמי, אך ניתקו מגע לאחר כניסתי לתפקיד, והשיח שלי עימם נמשך בדרכי עקיפין. אני מבקש להציג להלן, בבחינת מועט המחזיק את המרובה, את השקפותיהם של שלושה מבני שיחי, ועוד אמירה של אינטלקטואלית מצרייה אשר טרם הזדמן לי לשוחח אתה, אך השקפתה רלוונטית למצב אותו אנו חווים כיום.
הראשון שאביא מדבריו הוא המנוח תחסין בשיר, הדיפלומט המנוסה ויועצו הקרוב של הנשיא סאדאת, שהיה מן התומכים המסורים בתהליך השלום עם ישראל. באחת משיחותיו עמי מנה בשיר שלוש טעויות אופייניות בהתייחסותה של ישראל לסוגיית השלום: ראשית, אמונתה כי ניתן לקיים שלום עם מדינה ערבית אחת או שתיים ("שלום חלקי ונפרד", בניסוחו), במקום לחתור להסכמי שלום עם העולם הערבי כולו, או לפחות עם כל המדינות הערביות שישראל כבשה נתחים מאדמותיהן במלחמת ששת הימים; שנית, בילבול היוצרות בין "שלום" לבין "אהבה", ותחושתה של ישראל כי שלום עם מדינות ערביות שאינן מחבקות אותה ומרעיפות עליה אהבה הוא שלום פגום; שלישית – וחשוב מכל – סברתה של ישראל כי הסכם שלום הוא מעין בונבוניירה, אשר די בכך שתפתח את האריזה ותסלק את עטיפת הצלופן כדי שתקבל שלום מוכן ובנוי לתלפיות. השלום, לגירסתו, כמוהו כשתיל רך, שיש לטפח אותו, להשקות אותו, לדשן אותו, לגונן עליו מפני סופות, מזיקים ופגעי טבע שונים, ולאפשר לו לצמוח ולהתפתח באורח תקין.
הדובר השני היה מוחמד סיד-אחמד, הוגה הדעות המרקסיסטי המבריק, שבימים אלה מלאה שנה לפטירתו. הוא היה ממתנגדי הסכם קמפ דיוויד, בעיקר משום שראה בו הסכם נפרד המפקיר את העם הפלסטיני לגורלו. עם זאת, לא נמנע מלהיפגש אתי בידידות מופגנת ובאופן סדיר, ולדון עמי בסוגיות פוליטיות ורעיוניות שונות. בפגישותינו הרבה להדגיש כי הקמתה של מדינה פלסטינית ריבונית בקווי 1967, לצד ישראל ובשכנות טובה עמה, היא "תעודת הביטוח הטובה ביותר להמשך קיומה ושגשוגה של ישראל באזורנו".
הדובר השלישי הוא מנהיג אופוזיציוני מצרי, אשר מטעמים מובנים אני מנוע מלנקוב בשמו. כבר בשנת 1993, שבע שנים בטרם נסוג צה"ל חד-צדדית מאדמת לבנון, אמר לי כי האינטרס של ישראל עצמה חייב להכתיב לה התנתקות מלבנון, שכן בכך "תמשוך את השטיח מתחת רגלי האסטרטגיה הסורית". ישראל אכן עשתה זאת, באיחור רב, ולאחר ששילמה מחיר כבד על שהייתה הממושכת על אדמת לבנון. נראה לי כי עצתו של אותו פוליטיקאי יפה גם לזירה הפלסטינית. ככל שתקדים ישראל לסיים את כיבוש השטחים הפלסטיניים ולכבד את זכותו של העם הפלסטיני להגדרה עצמית, כן תמשוך את השטיח מתחת לרגליה של האסטרטגיה האזורית האיראנית.
הדוברת הרביעית היא העיתונאית המצרית הבכירה אמינה אל-נקאש, מנכ"לית המערכת של השבועון "אל-אהאלי", בטאון מפלגת השמאל האופוזיציונית. מעולם לא נפגשנו, וספק אם בנסיבות הנוכחיות יתאפשר שיח בינינו. אולם אני קורא בעניין רב את מאמרי הפרשנות שלה להתרחשויות באזורנו, כמו גם את קריאתה לרפורמה דמוקרטית בארצה. במאמר שפירסמה בהקשר של אחד מביקוריה התקופתיים של מזכירת המדינה האמריקאית קונדוליזה רייס, היא הזהירה מפני החתירה לכינון ציר של מדינות ערביות ואסלאמיות "מתונות" כנגד הציר של מדינות ערביות ואסלאמיות "קיצוניות". "החלשת ה'קיצונים' אינה בהכרח מן האינטרס של ה'מתונים'", כתבה אמינה. "על ה'מתונים' לדעת שחיסול ה'ניצים' מביא תמיד להחלשת ה'יונים' הערביות (מול ישראל)". בדומה לאמינה, גם אני סבור כי הנסיון לכונן, בהשראה אמריקאית-ישראלית, בריתות אזוריות של "מתונים" כנגד "קיצונים", אינו מן האינטרס הישראלי, ועלול לחזק את הקיצונים דווקא, ולערער את מה שנותר מן היציבות האזורית, במקום לשקם אותה.
לטעמי, יש באמירותיהם של אינטלקטואלים מצריים אלה, ודומיהם, מידה רבה של תבונה והגיון. האם יש בצד הישראלי מי שמוכן להקשיב להן?
• ד"ר יוסי אמיתי מלמד במחלקה ללימודי המזרח התיכון באוניברסיטת בן גוריון. בעבר היה מנהל המרכז האקדמי הישראלי בקהיר.
تعليق